Zbigniew Herbert "Przedmioty"
Przedmioty martwe są zawsze w porządku i nic im niestety
nie można zarzucić. Nie udało mi się nigdy zauważyć krzesła,
które przestępuje z nogi na nogę, ani łóżka, które staje dęba.
Także stoły, nawet kiedy są zmęczone, nie odważą się przyklęknąć.
Podejrzewam, że przedmioty robią to ze względów wychowawczych,
aby wciąż nam przypominać naszą niestałość.
Żyjemy w otoczeniu przedmiotów - tych zastanych i tych gromadzonych - lub wymienianych - w ciągu życia. Do niektórych przywiązaliśmy się bardziej, do innych mniej; niektóre podlegają ciągłej rotacji. Zwykle nie zastanawiamy się nad mową, wymową i historią przedmiotów, które nas otaczają, ale warto to uczynić w przekonaniu, że ma to sens.
Porządkowanie świata to nowe spojrzenie na przedmioty z naszego otoczenia. Jak można na nie popatrzeć?
- że są ładne, nieładne, funkcjonalne, o wartości sentymentalnej, niepotrzebne,
- że opowiadają historię domostwa, historię lokalną, historię przemian cywilizacyjnych,
- że ułatwiają życie codzienne, przetwarzanie natury, zdobywanie pożywienia, podróżowanie,
- że mają swoje nazwy i pełnią określone funkcje, do wykonywania których są przeznaczone,
- że opisują określony okres historyczny,
- że mają określone ceny, cechy, kształty, kolory, wielkości, wymogi przechowywania i konserwacji,
- że mogą być rekwizytami do snucia opowieści o ludziach, o życiu codziennym, społecznym, gospodarczym, kulturowym,
- że można, a może nawet trzeba, je znać/poznać - wiedzieć coś o ich budowie i zalecanym sposobie obsługi,
- że warto znać historię ich powstania, istnienia, twórcę, producenta,
- że warto (na ich podstawie) stworzyć historię swojego życia rodzinnego w kontekście bieżącym i historycznym... .
Porządkowanie świata to porządkowanie przedmiotów z otoczenia. Jak można je grupować? Oto propozycja:
- na przedmioty opisujące osobistą historię,
- na przedmioty opisujące świat własnych marzeń, wyobrażeń, pragnień,
- na przedmioty, z którymi mamy określone skojarzenia,
- na przedmioty, z którymi łączą nas pewne emocje powstałe w czasie ich użytkowania,
- na przedmioty, które miały przełomowe znaczenie dla życia rodziny?
- na przedmioty, które, mimo upływu lat, są nadal użytkowane?
- na przedmioty, z którymi związane są określone, znane nam lub bliskie osoby,
- na przedmioty, które opisują nasze życie zawodowe.
Spróbujmy "wykonać" za pomocą fotografii przedmiotów własny życiorys, a zobaczymy, że opis ten będzie ciekawy, inny, bardziej odkrywczy.
Spróbujmy zgromadzić pod każdym zdjęciem przedmiotu słowa, które są naszymi skojarzeniami z przedmiotem z fotografii. Powstanie interesująca chmura skojarzeń.
Spróbujmy nadać tytuły zdjęciom przedmiotów i odpowiedzieć na pytanie, które z nich miały przełomowe znaczenie dla naszego życia osobistego bądź rodzinnego.
Wybierzmy przedmioty o znaczeniu sentymentalnym - one opowiedzą o osobach bliskich, znaczących, które dobrze znaliśmy, a których już nie ma wśród żywych.
Zaproponowane spojrzenie na przedmioty z otoczenia pozwoli nam poczuć się w centrum życiowych zdarzeń, dostrzec upływ czasu, zmianę mód, zauważyć postęp techniczny i cywilizacyjny. Przedmioty naprawdę opowiadają historie!
Myśli do przeanalizowania:
"...losy przedmiotów są równie ciekawe, jak ludzkie. I równie tragiczne." (Wiesław Myśliwski)
"Przedmioty są jak lustra, w których obserwujemy proces naszego przemijania." (Bruce Chatwin)
"Dlaczego uważamy, że przedmioty opowiedzą myśli używających je ludzi lepiej, niż są w stanie wypowiedzieć je sami ludzie?" (Jacek Dukaj)
"Małżeństwo doprowadza do tego, że ludzie zaczynają traktować siebie nawzajem jak przedmioty, będące ich własnością, a nie jak wolne osoby." (Albert Einstein)
