Fotowędrówki: zabytki UNESCO

Na tej stronie zamieszczam zdjęcia, odwiedzonych osobiście, drewnianych obiektów sakralnych znajdujących się na Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO, w tym cerkwi z Karpat, które są na tej Liście dopiero od 2013 roku. Cerkwie zlokalizowane są w strefie Karpat Zachodnich. Najstarsze pochodzą z końca XV i początku XVI wieku. Drewniane budownictwo cerkiewne w obszarze polskich i ukraińskich Karpat wyróżnia się różnorodnością form i typów, doskonałością ciesielskich rozwiązań konstrukcyjnych oraz odmiennością stylistyczną.

Cerkwie bojkowskie występują w Karpatach na terenach zamieszkałych przez Bojków. Są najczęściej budowlami drewnianymi, w których zastosowano podział na 3 części: przedsionek (babiniec), nawę oraz prezbiterium. Ich kilkakrotnie łamane dachy wykończono ośmiobocznymi lub czworobocznymi kopułami. Cerkiewne dzwonnice stanowią na ogół konstrukcje wolnostojące.

Użok - wieś w Karpatach, na Ukrainie, u źródeł rzeki Uż, pod Przełęczą Użocką, po zakarpackiej stronie. W 1905 roku władze Austro-Węgier przeprowadziły tędy linię kolejową łączącą Użhorod z Samborem. Jest to do dziś jedna z najpiękniej położonych linii kolejowych w Karpatach, z licznymi wiaduktami i tunelami od strony zakarpackiej.  W Użoku znajduje się cerkiew bojkowska pod wezwaniem Michała Archanioła z 1745 roku z ikonostasem z XVIII wieku.



Cerkwie łemkowskie występują na obszarze zamieszkiwanym przez Łemków w Karpatach.

Turzańsk - wieś w Polsce, w województwie podkarpackim, w powiecie sanockim, w gminie Komańcza.
Cerkiew w Turzańsku jest cerkwią łemkowską, trójdzielną, z trzema wieżami zwieńczonymi hełmami nad babińcem, nawą i prezbiterium oraz dwiema bocznymi sygnaturkami  z hełmami. Dzwonnica jest drewnianą konstrukcją wolnostojącą na planie czworoboku  z dzwonowatym dachem.
 

 Chotyniec - wieś w Polsce, w województwie podkarpackim, w powiecie jarosławskim, gmina Radymno. Przed II wojną światową wieś zamieszkiwała głównie ludność ukraińska.

Cerkiew w Chotyńcu jest drewnianą, greckokatolicką, pozostającą w kulcie, świątynią, zbudowaną w 1615 r., wpisaną na Listę UNESCO w 2013 roku. Wyróżnia się oryginalną, bardzo harmonijną bryłą. Jest budowlą jednonawową, czwórdzielną, wykonaną całkowicie z drewna, o konstrukcji zrębowej. Prezbiterium, nawa i babiniec nakryte są kopułami na ośmiobocznych bębnach, a przedsionek dwuspadowym dachem. Pod okapem dolnej kondygnacji znajdują się soboty. We wnętrzu jest ikonostas z cudowną ikoną Matki Bożej. Na południowej ścianie nawy widnieje polichromia figuralno-ornamentalna z 1735 i 1772 roku - "Sąd Ostateczny". Na uwagę zasługuje także drewniana, wolnostojąca dzwonnica z XVII wieku, przeniesiona tu ze wsi Torki koło Medyki w 1993 roku.
 


Radruż - wieś w Polsce, w województwie podkarpackim, powiecie lubaczowskim, gminie Horyniec-Zdrój. Leży przy granicy z Ukrainą, na pograniczu Roztocza i Kotliny Sandomierskiej.

Cerkiew w Radrużu jest świątynią greckokatolicką z XVI wieku i należy do najstarszych i najlepiej zachowanych obiektów drewnianego budownictwa cerkiewnego w Polsce. W XVII wieku, oprócz funkcji religijnych, odgrywała rolę warowni, chroniącej mieszkańców podczas najazdów tatarskich. Jest trójdzielną budowlą konstrukcji zrębowej, o charakterze późnogotyckim, zbudowaną na rzucie trzech kwadratów. Najwyższą i najszerszą część  stanowi dwukondygnacyjna nawa, zwieńczona czworoboczną kopułą zrębową z jednym załomem i gontową latarnią. Niższe prezbiterium i babiniec mają dachy dwuspadowe. Dookoła cerkwi ciągną się obszerne soboty wsparte na słupach. Soboty są elementem często spotykanym w cerkwiach karpackich; na Roztoczu Wschodnim występują tylko w Radrużu. Na ścianie ikonostasowej oraz w prezbiterium zachowała się polichromia malowana wprost na drewnie z 1648 r. prawdopodobnie przez malarzy potylickich. Na przycerkiewnym cmentarzu otoczonym murem stoi kilka kamiennych krzyży oraz krypta właścicieli Radruża - Andruszewskich.


Owczary (d. Rychwałd do 1946 r.) - wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie gorlickim, w gminie Sękowa.

Cerkiew w Owczarach wybudowana w 1653 r. obecnie pełni funkcję kościoła rzymskokatolickiego. Jest świątynią trójdzielną, konstrukcji zrębowej. Nad nawą i prezbiterium są oddzielne dachy, potrójnie łamane uskokowo, kolejno przechodzące w smukłe wieżyczki. Prezbiterium i nawę nakrywają kopuły namiotowe. Wewnątrz cenne wyposażenie cerkiewne z XVII, XVIII i XIX wieku. Ściany ozdobione polichromią z 1938 roku. Znajduje się też barokowy ikonostas oraz barokowe ołtarze boczne.

  
Sękowa - wieś w Polsce, położona nad rzeką Sękówką (dopływem Ropy), w województwie małopolskim, w powiecie gorlickim. Jest siedzibą gminy Sękowa.

Kościół filialny św., św. Filipa i Jakuba w Sękowej został posadowiony na fundamencie z kamienia łamanego i jest konstrukcji zrębowej. Z powodu swojego majestatycznego wyglądu nazywany jest "Perłą Beskidu Niskiego". Wzniesiony został na początku XVI w. (ok. 1520 r.); jest jednonawowy, z trójbocznie zamkniętym prezbiterium. Ściany wykonano z ręcznie ciosanych modrzewiowych bali i zostały one w całości pokryte gontem. Węższe prezbiterium i szerszą nawę nakrywa wspólny, stromy, jednokalenicowy dach o więźbie storczykowej. We wnętrzu na uwagę zasługuje m.in. późnorenesansowy, polichromowany ołtarz główny z XVII wieku.


Smolnik - wieś położona w Polsce, w województwie podkarpackim, w powiecie bieszczadzkim, w gminie Lutowiska, nad rzeką San. Miejscowość jest jednym z najstarszych ośrodków górnictwa naftowego na świecie. Kopalnie ropy naftowej istniały tu przed 1884 rokiem.

Cerkiew greckokatolicka pw. Michała Archanioła wzniesiona została w 1791 roku (od 1973 - kościół rzymskokatolicki). Opuszczoną po 1951 roku cerkiew wyremontowano w 1969 roku przywracając jej pierwotną formę. Jest trójdzielną cerkwią kopułową powszechnie występującą na Bojkowszczyźnie. W 2013 roku wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.


Kalwaria Zebrzydowska - miasto w południowej Polsce, w województwie małopolskim, powiecie wadowickim, założone w I poł. XVII wieku przez Mikołaja Zebrzydowskiego. Znana jest jako ośrodek ruchu pielgrzymkowego do sanktuarium pasyjno-maryjnego o.o. bernardynów. Sanktuarium wraz z przyległym terenem od 1999 roku wpisane jest na Listę Światowego Dziedzictwa Kultury UNESCO jako manierystyczny zespół architektoniczny i krajobrazowy oraz park pielgrzymkowy z XVII wieku. Na Liście UNESCO figuruje ono jako jedyna kalwaria na świecie i w Europie.

 Blizne - wieś w gminie Jasienica Rosielna, powiat brzozowski, województwo podkarpackie. Lokowana w 1366 roku przez Kazimierza Wielkiego.
Na terenie miejscowości znajduje się unikatowy w skali światowej zespół kościelno-plebański. Drewniany kościół parafialny pw. Wszystkich Świętych powstał najprawdopodobniej w XV lub XVI wieku. Zbudowany w stylu gotyckim, na zrąb, z jodłowych bali. Zdobią go bezcenne polichromie wykonane w XV - XVIII wieku. W bocznym ołtarzu znajduje się cudowna figura Matki Bożej Łaski Pełnej, wyrzeźbiona ok. 1500 roku, w stylu szkoły W. Stwosza. Kościół jest na Liście UNESCO od 2003 roku.


 Krakowski Kazimierz - część Krakowa wchodząca w skład Dzielnicy Stare Miasto. Od swojego powstania w XIV wieku do początków XIX wieku Kazimierz był samodzielnym miastem, położonym na południe od Krakowa i oddzielonym od niego nieistniejącą dziś odnogą Wisły. Jego północno-wschodnią część stanowiła historyczna dzielnica żydowska. Przez wiele wieków Kazimierz był miejscem współistnienia i przenikania się kultury żydowskiej i chrześcijańskiej. Obecnie stanowi jedną z ważniejszych atrakcji turystycznych Krakowa, jest też ważnym centrum życia kulturalnego miasta. Zabytki Kazimierza wraz ze ścisłym Starym Miastem i Wawelem zostały wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO w 1978 roku. W 1994 roku Kazimierz wraz ze Starym Miastem, Wawelem, Stradomiem, Piaskiem, Podgórzem i Nowym Światem  został uznany za pomnik historii.






Brak komentarzy:

Prześlij komentarz