"Nie kłamać, kłamać?"

Mirosława Pomichowska "Prawda i kłamstwo"

Najpierw jedno małe kłamstwo,
potem drugie, trzecie, czwarte.
To, co na nim zbudowane,
Nigdy nic nie będzie warte.

Kłamstwo to ma krótkie nogi,
Choć inaczej się wydaje.
Ono zawsze zaprowadzi
Na bezdroża i rozstaje.
(...)

Podobno kłamiemy dwa razy dziennie? Podobno bez kłamstwa życie jest niemożliwe? Czy potwierdzamy te spostrzeżenia? Czy  czasem analizujemy własne zachowania pod kątem kłamstwa i prawdomówności?
Kłamstwo to świadome mówienie nieprawdy, tworzenie fikcji, pięknych zmyślonych historii, to ukrywanie prawdy, udawanie innych emocji od posiadanych, przedstawianie siebie w innym od prawdziwego świetle.
Kiedy kłamiemy?
- gdy boimy się zranienia samych siebie,
- gdy boimy się konfliktu z innymi osobami,
- gdy boimy się odrzucenia,
- gdy boimy się porażki,
- gdy nie chcemy komuś zrobić przykrości,
- gdy nie chcemy ponieść kary za przewinienia,
- gdy jesteśmy nadmiernie kontrolowani,
- gdy nakłada się na nas zbyt wiele obowiązków.
Kłamiemy więc zawsze ze strachu. Gdy opanujemy strach, kłamstwo staje się bezprzedmiotowe.

W większości stosunki międzyludzkie opierają się na konwenansach i pozorach, a więc na obowiązujących w środowisku normach zachowania w określonych sytuacjach i na tworzeniu fałszywych obrazów tego, co w rzeczywistości wygląda inaczej. Zarówno konwenanse, jak i pozory skłaniają do reakcji bazujących na wyobraźni i fantazji.

Dlaczego kłamiemy?Jakimi kategoriami kłamstw posługujemy się w sytuacjach codziennych? Oto ich wyliczanka:
- kłamstwa mimowolne - służą autoprezentacji,
- kłamstwa grzecznościowe - to unikanie mówienia komuś niemiłej dla niego prawdy,
- kłamstwa altruistyczne - są pocieszaniem kogoś informacjami, które dają ulgę , nie są brutalne i dołujące, ale nie do końca są prawdziwe,
- kłamstwa egotyczne - informacje nieprawdziwe, ale podnoszące naszą samoocenę,
- kłamstwa manipulacyjne - to manipulowanie faktami dla osiągnięcia konkretnego pożytku,
- kłamstwa destrukcyjne - są stosowane dla wyrządzenia komuś szkody,
- oszustwa - są wprowadzaniem kogoś w błąd w celu doprowadzenia go do niekorzystnego zarządzania własnym mieniem.

Kłamstwa są integralną częścią natury ludzkiej. Kłamiemy częściej lub rzadziej, w zależności od naszego charakteru, sposobu wychowania, środowiska, oczekiwanych korzyści. Kłamstwa postrzegamy jako zło, gdy służą wyrządzaniu krzywdy drugiej osobie. Ale są złem również wtedy, gdy sami w kłamstwa uwikłani, zamiast prawdziwego obrazu siebie, widzimy obraz fałszywy.

Wiele do myślenia dają wybrane myśli różnych autorów w przedmiotowej sprawie. Przeczytajmy je z uwagą:
"Lepiej odpowiedz "nie wiem" niż miałbyś skłamać." (Talmud)
"Gdy Prawda poślubia Kłamstwo, rodzą się półprawdy." (Włodzimierz Ścisłowski)
"Prawda w oczy kole, a więc kłamstwo wolę." (Jan Izydor Sztaudynger)
"Kłamią niewolnicy, wolni mówią prawdę." (Seneka Młodszy)
"Kłamstwo ma krótkie nogi, ale często zgrabne." (Janusz Rosi)
"Kłamstwo jest jedyną ucieczką słabych." (Stendhal)
"Piękne kłamstwo? Uwaga! To już twórczość." (Stanisław Jerzy Lec)
"Czym w końcu jest kłamstwo? Prawdą w masce." (George Byron)