"Porządkowanie świata - zegary"

Ewa Kozyra Pawlak "Tik - tak"

Czy czas płynie żabką?
Czy może motylkiem?
Czy czas można czasem 
zatrzymać na chwilkę?

Czasem czas nas goni,
a czasem ucieka.
Gryzie zębem czasu,
drwi sobie z człowieka.

A gdzie ten czas mieszka?
Najpewniej w zegarze.
Słychać go jak tyka,
może się pokaże? 

Czas to wielkość fizyczna, którą można mierzyć z bardzo dużą dokładnością.
Dzieje mierzenia czasu to trzy główne epoki:

-epoka przepływu ciągłego, polegała na przepływie substancji ciekłej lub sypkiej (umożliwiała mierzenie czasu także pod nieobecność Słońca oraz w nocy), trwała do ok. 1360 r.;

-epoka kontroli nierezonansowej, zakończyła się skonstruowaniem zegara wahadłowego w 1656 r.;

-epoka kontroli rezonansowej trwa do dziś, a jej efektem stało się skonstruowanie zegara kwarcowego w 1927 roku oraz zegara atomowego w 1955 roku.

Wcześniej, długo przed epoką przepływu ciągłego używano zegarów słonecznych.
(w: K.M.Borkowski "Zmierzyć nieuchwytne")

Zegary służą do mierzenia i wskazywania czasu dla różnych potrzeb i różnych dziedzin życia:
- w astronomii (zegary astronomiczne, zegary atomowe),
- w życiu codziennym (zegary domowe, budziki, minutniki, zegarki, zegary wieżowe, zegary dworcowe, itp.),
- w sporcie (stopery, zegary szachowe),
- w nawigacji i żeglarstwie (chronometry, zegary wachtowe),
- w urządzeniach samoczynnych ( zegary systemowe komputerów, programatory pralek, itp.),
- jako włączniki i wyłączniki (zamek czasowy). (w: Wikipedia)

Przed pojawieniem się czasomierzy ludzie żyli w rytmie wyznaczanym przez wschody i zachody słońca, a długość godziny różniła się w zależności od miejsca i pory roku.
Zegar dobowy, odmierzający czas podzielony na godziny jednakowej długości, zrewolucjonizował sposób mierzenia czasu w życiu codziennym.
Ludzkość zapożyczyła ideę ustalonego porządku dnia, regulowanego upływem godzin jednakowej długości, od średniowiecznych mnichów. Był to konieczny warunek rozwoju społecznego i zapowiedź późniejszego rozwoju norm życia oraz sposób sztucznego wprowadzenia dyscypliny rządzącej uprzemysłowionym społeczeństwem. Zegar stał się "totalitarnym nadzorcą" i wywarł na ludzi przemożny wpływ, rozbudzając w nich instynkt społeczny. (w:Norman Davies "Jak upowszechnienie zegarów zrewolucjonizowało ludzkie życie?)

Do przemyślenia:
"Bije zegar godziny, my wtedy mawiamy: 'Jak ten czas szybko mija!' - a to my mijamy." (Stanisław Jachowicz)
"Zegar i kalendarz nie powinny przesłaniać faktu, że każda chwila życia jest cudem i tajemnicą." (Robin Sharma)
"Nie wierzcie zegarom - czas wymyślił je dla zabawy." (Wojciech Bartoszewski)
"Zegar zawsze tyka. Niekiedy po prostu go nie słyszysz, ale czasem dźwięk jest bardzo wyraźny." (David Levithan)