"Porządkowanie świata - kryzys emocjonalny"

Stanisław Krysiński "Kryzys"

Dzień goni noc,

noc goni dzień.

Przychodzi taka chwila

wszystko nie liczy się.

Wspomnienia i nadzieja

ulatują gdzieś.

Kryzys psychiczny

dopada cię. 

 

Kryzys występuje wtedy, gdy zaczyna się rozpadać nasze poczucie bezpieczeństwa - wali się dotychczasowa struktura stabilności i trzeba się natychmiast przestawić na nowe, inne "tory" funkcjonowania. Nagła zmiana życia i bycia szczególnie przeraża osoby o niskiej samoocenie i niestabilne emocjonalnie.

Kryzys może wynikać z trudnej sytuacji domowej, rodzinnej, zawodowej, zdrowotnej, może być spowodowany przejściem na emeryturę, doświadczeniem przemocy, śmiercią bliskiej osoby, zaistnieniem groźnego w skutkach wypadku, itp.

Kryzysy towarzyszą ludziom przez całe życie. Nie ma sytuacji całkowicie bezpiecznych i nie zagrażających stabilności życiowej. Najtrudniejsze kryzysy to te, które wynikają z trudności w realizowaniu własnych życiowych potrzeb i te, burzące nasz porządek moralny.

Objawy kryzysu emocjonalnego to: lęk, smutek, rozpacz, bezsilność, bezradność, brak sił do działania, zniechęcenie - nawet do życia.

Właściwe reakcje: wyjść do ludzi; nie rozpamiętywać zaistniałych zdarzeń; poszukiwać dla siebie ciekawych zajęć, które przyniosą odprężenie; iść po rozum do głowy i uświadamiać sobie ciągle, że to, co się stało już się nie odstanie, i że trzeba czym prędzej zbudować nowy szablon postępowania w zmienionych okolicznościach; trzeba też poszukiwać w sobie nowych myśli i sił do działania; postawić na swoją mądrość, realistycznie ocenić bolesne fakty, wyprowadzić właściwe wnioski i szukać najlepszych rozwiązań zaistniałych zdarzeń.
Nie oczekujmy, że ktoś za nas rozwiąże nasze problemy. Po krótkim okresie utyskiwania zabierzmy się do roboty: szukajmy inspiracji, szukajmy w sobie siły do działania, uwierzmy, że damy radę i przekujmy niepowodzenie w sukces. W sytuacji pojawiających się trudności, prośmy o pomoc mądre, rzeczowe, życzliwe, zaufane osoby.

 

Myśli do przeanalizowania:

"(...)w każdym kryzysie ukryta jest szansa(...)" (Eckhart Tolle)

"(...)w chwilach kryzysu nigdy nie walczy się z wrogiem zewnętrznym, ale zawsze z własnym ciałem." (George Orwell) 

"Nawet drobny kryzys może strzaskać ludzką duszę." (William Paul Young)

 "(...) kryzys dla jednych, może być okazją dla innych." (Lee Child)

"Doszedłem do wniosku, że przed każdą poważną zmianą w życiu następuje kryzys wiary - zanim człowiek rzuci się w nieznane, pojawia się zwątpienie." (Richard Paul Ewans)

"Porządkowanie świata - intuicja ulatwia życie"

 Sonia Choquette "Intuicja"

Intuicja nie mówi tego,

co chcesz usłyszeć.

Intuicja mówi to,

co powinieneś usłyszeć.

 

Czym jest intuicja?

- głosem płynącym z naszej podświadomości, podpowiadającym rozwiązania problemów lub zachowania w różnych sytuacjach i okolicznościach życiowych, 

- a może wynikiem naszych nieuświadomionych doświadczeń,

- a może jakąś abstrakcyjną konstrukcją myślową tworzącą się w naszym umyśle pod wpływem bodźców zewnętrznych,

- a może rodzajem wrażliwości, przeczucia, twórczego pomysłu, wnioskiem ze spontanicznych obserwacji?

Na pewno jest to pojęcie z zakresu duchowości i psychologii.

Intuicja opiera się na prawdzie człowieka o samym sobie i z tej prawdy wyprowadza wnioski.
Jak budować naturalny obraz siebie i wspierać intuicję? 

- mieć świadomość swego człowieczeństwa oraz wynikających stąd praw i obowiązków,

- rozumieć siebie i znać swoje dążenia,

- prowadzić z sobą ciągły dialog - nie bać się bycia z sobą "sam na sam" i stawiania sobie trudnych pytań oraz udzielania trudnych odpowiedzi,

- być dla siebie lojalnym i życzliwym,

- porządkować swój świat - eliminować z niego hałas i chaos,

- wiedzieć kim się jest, skąd się pochodzi i dokąd się zmierza,

- rozróżniać sygnały płynące z otoczenia i klasyfikować je w kategoriach: przyjazne/ nieprzyjazne,

- zachowywać naturalność; nie zafałszowywać obrazu swojej osoby; cenić własną indywidualność, odrębność, niepowtarzalność,

- nie ulegać zachowaniom innych,

- nie czynić innym niczego złego,

- mieć nadzieję i zaufanie do siebie; mieć odwagę przyznawać się do popełnianych błędów,

- nie działać pod wpływem silnych emocji; kontrolować wypowiadane słowa, zdania, oceny, opinie,

- pielęgnować własną wrażliwość na świat.

Intuicja to nieuświadomiona wiedza, która nam pomaga - potrzebna tylko prawdziwość, dobre intencje, nadzieja, obrany cel działania. Współpracujmy więc z własną intuicją, a dokonywane wybory będą zawsze najlepsze z możliwych.

 

Myśli do przeanalizowania:

"Intuicja zjawia się na granicy świadomości, a nie w jej ognisku." (Władysław Kopaliński)

"Kiedy jest nam niewygodnie i jesteśmy smutni, intuicja zaczyna się nam wymykać." (Daniel Kohneman)

"Intuicja to widzenie oczami duszy." (Dean Koontz)

"Intuicja to coś, co pozwala przekroczyć ograniczenia rozumu." (Marek Kamiński)

 

"Porządkowanie świata - strach ma wielkie oczy"

Małgorzata Strzałkowska "Przytul stracha"

Strach ma strasznie wielkie oczy,

Strasznym wzrokiem wokół toczy...

Lecz gdy go za uszkiem głaszczę,

W śmieszny pyszczek zmienia paszczę.

Coś dziwnego z nim się dzieje,

Łagodnieje i maleje,

Mruży swoje kocie oczy

I w ogóle jest uroczy!

Strach ma strasznie wielkie oczy,

Strasznym wzrokiem wokół toczy,

Lecz ty dłużej się nie wahaj

I po prostu przytul stracha.

 

Każdy człowiek nosi w swojej głowie i lęki, i obawy, i strach. Wynikają one z chęci unikania  zagrożeń egzystencjalnych i życiowych. Każdy człowiek chce być zdrowy, chce żyć bezpiecznie, chce się rozwijać i odnosić sukcesy. Boimy się tego, by podejmowane przez nas i innych starania, działania i wysiłki nie zadziałały przeciwko nam i nie zburzyły stworzonego przez nas projektu życia. Wiemy, że są też okoliczności od nas niezależne, czyli takie, na które nie mamy wpływu. One mogą nam w pewnych momentach pomóc, a innym razem zaszkodzić.

Czego się na ogół boimy?

- nowego, nieznanego,

- przyszłości,

- niepowodzeń,

- choroby i śmierci,

- wojny; burz i nawałnic, zmiany klimatu,

- utraty pracy i biedy materialnej, (...).

Nadmierne lęki, obawy i strach rodzą się w naszej głowie, bo albo jesteśmy osobami o nadwrażliwej osobowości, albo zostaliśmy w dzieciństwie tak ukierunkowani, że wszystkiego trzeba się bać, bo wszystko grozi, zagraża i działa przeciwko nam. Nie do końca tak jest. Strach i lęk w granicach normy na ogół sprzyjają naszym zachowaniom: powodują ostrożność, odpowiedzialność, motywują do rozważnej aktywności.

Działając w strachu:

- nadmiernie wyolbrzymiamy grożące nam niebezpieczeństwa,

- ogarnia nas uczucie przerażenia,

- nasze reakcje są nieadekwatne do zagrożenia: stajemy się agresywni, chcemy uciekać, unikać, wycofywać się, izolować się, (...),

- cały nasz organizm cierpi, jest rozbity, rozdrażniony.

Nie możemy poddać się strachowi. Starajmy się obniżać jego poziom, bierzmy sprawy w swoje ręce:

- zamiast negatywnych scenariuszy zdarzeń, budujmy scenariusze pozytywne, bądźmy dobrej myśli,

- uwierzmy w siebie, doskonalmy wiedzę, umiejętności, gromadźmy doświadczenia,

- rozwijajmy zainteresowania i pasje,

- dopuśćmy do świadomości myśl, że są zdarzenia losowe, na które nie mamy wpływu,

- uwierzmy w ludzką życzliwość: na ogół w chwilach trudnych inni podpowiedzą, pomogą, wesprą, przygarną,

- starajmy się nie podgrzewać własnych emocji i nie przebywać wśród osób, które nad własnymi emocjami nie panują - bo emocjonalne zawirowania jednych udzielają się innym.

 

 Myśli do przeanalizowania:

"Patrz oczyma serca i uwierz w siebie, a nie będziesz musiał lękać się niczego."(Chris Bradford)

"Strach jest oznaką rozsądku. Tylko skończeni głupcy niczego się nie boją." (Carlos Ruiz Zafon)

"Jedynie nieznane napawa człowieka strachem. Wystarczy się z nim zmierzyć i przestaje być nieznane." (Antoine de Saint-Exupery)

"Odwaga to panowanie nad strachem, ale nie brak strachu." (Mark Twain)

"Wszystko, czego pragniesz, jest po drugiej stronie strachu." (Jack Canfield)

  

"Porzadkowanie świata - wolność jest w nas"

 Leopold Staff "Wolność"

Ciasno mi, Panie, na kolumnie

Pychy samotnej, gdzie choć stoję,

Trwam sztywny, jakbym leżał w trumnie,

I są spętane ruchy moje.

 

Wolności pragnę ponad wszystko! 

Daj mi szerokie pole kołem,

Bym mógł przed Tobą klękać nisko

I jeszcze niżej hołd bić czołem.

  

Wolność to możliwość wyboru między różnymi wariantami rozwiązań i podejmowanie decyzji zgodnych z własną wolą i bez zewnętrznego przymusu. To dążenie do samodzielności, decyzyjności i niezależności w obszarze własnej przestrzeni życiowej, z zachowaniem pełnej świadomości konsekwencji i odpowiedzialności za własne czyny.

Budować własną przestrzeń wolności to:

- widzieć siebie w świetle prawdy (znać swoje potrzeby, pragnienia, oczekiwania, cele i szeroko rozumiane możliwości),

- starać się być wewnętrznie uporządkowanym, tzn. panować nad swoimi uczuciami, uzależnieniami, schematami myślowymi - wybierać zachowania najbardziej optymalne do własnych oczekiwań i założeń,

- zachowywać się zgodnie z własnymi wyborami i preferencjami oraz według własnego rozpoznania, mądrości, wyczucia,

- znać swoją hierarchię wartości, tzn. wiedzieć, co w układance ważności jest ważne, co mniej ważne, a co najważniejsze - porządkować zachowania i działania według przyjętych kryteriów,

-  na bieżąco oceniać rezultaty własnych wyborów i wprowadzać korekty postępowania na drodze do obranych celów,

-  mieć odwagę bycia osobą autentyczną pośród innych ludzi, tzn. realizować swoje cele według własnej, przemyślanej koncepcji i informować innych o swoich działaniach, zgodnie z przyjętą linią postępowania,

- codziennie dbać o równowagę psychiczną, radość i harmonię,

- pogłębiać wiedzę, rozwijać umiejętności, talenty, pasje,

- szanować obowiązujące zasady zachowania i kultury. 

Każdy człowiek chce korzystać z wolności i chce mieć możliwość stanowienia o sobie. Trzeba jednakże wiedzieć, że wolność jest rzeczą wymagającą. Trzeba: umieć pokonywać swoje lęki, systematycznie pogłębiać wiedzę i gromadzić doświadczenia, znać swoje mocne i słabe strony, być samodzielnym w myśleniu i działaniu, odznaczać się roztropnością, być świadomym następstw swojego postępowania, szanować siebie i innych ludzi i być ... kompatybilnym ze światem zewnętrznym. Aby móc korzystać z wolności, trzeba więc dużo pracować nad sobą - i do tego jeszcze mieć dużo pokory względem swoich umiejętności i dokonywanych wyborów.

 Myśli do przeanalizowania: 

"Edukacja jest kluczem do otwarcia złotych drzwi wolności." (George Washington Carver)

"Wolność oznacza odpowiedzialność. A to jest właśnie to, czego się większość ludzi obawia." (George Bernard Shaw)

"Jedyna wolność to zwycięstwo nad samym sobą." (Fiodor Dostojewski)  

"Wolność to stan umysłu." (Mahatma Gandhi)

"Najważniejszym aspektem wolności jest bycie sobą." (Jim Morrison)

"Porządkowanie świata - zaufanie do siebie i świata"

 Jeżeli coś jest dla ciebie bardzo trudne,

nie sądź, że to jest niemożliwe

dla człowieka w ogóle.

Owszem, miej to przekonanie,

że co jest możliwe i zwykłe dla człowieka,

to i dla ciebie jest możliwe do osiągnięcia.

(Marek Aureliusz)

 

Zaufanie do świata to uznanie, że otaczającą rzeczywistość i wszystkie umowy społeczne z nią związane, uważamy za bezpieczne, prawdziwe, potrzebne, wiarygodne - oraz - że akceptujemy użyteczność dostępnej wiedzy, chcemy ją przyswajać, rozumieć, zgłębiać, stosować. Nie da się w życiu być wszędzie i wszystko osobiście poznawać, oceniać, kontrolować. Musimy zaufać osiągnięciom cywilizacji i korzystać z możliwości dostępu do informacji. Potrzebną wiedzę będziemy więc gromadzić samodzielnie, pozyskiwać ją z różnych źródeł i ufać, że jest prawdziwa, rzetelna, naukowo potwierdzona, a jej autorzy mają dobre intencje - dołożyli wszelkich starań, by przedmiotowa wiedza była użyteczna dla tych, którzy mają potrzebę korzystania z niej bądź chcą się nią posiłkować  w czasie rozwiązywania różnych swoich życiowych problemów/spraw.

Zaufanie do świata rodzi się w chwili nabywania zaufania do samego siebie. Uczą nas tego początkowo rodzice. Zachęcają do wykonywania różnych zadań i umacniają w przekonaniu, że umiemy, potrafimy, dajemy radę, a w sytuacjach pojawiających się trudności mówią, że pomogą, wesprą, podpowiedzą. Przez kolejne lata życia i kolejne doświadczenia dochodzimy do przekonania, że już znamy swoje możliwości, że możemy sobie zaufać, że jesteśmy w stanie wziąć odpowiedzialność za siebie, że posiadamy potrzebne kompetencje, że chcemy również innych ludzi obdarzać zaufaniem, bo wierzymy w ich poprawność, rzetelność, prawdomówność, odpowiedzialność, troskę o nasze dobro i o dobro wspólne.
Pamiętajmy: ufność wyklucza kontrolę i jest kluczem do miłości.

Ufając komuś nie możemy powierzać jemu własnego losu. Musimy zawsze pamiętać, że:

- jesteśmy niezależni, wszystkie decyzje należą do nas i za nie ponosimy osobistą odpowiedzialność,

- mamy potencjał, możliwości i chęci wystarczające do skutecznego realizowania zakładanych celów,

- nasze decyzje zawsze będą wynikać z posiadanej wiedzy, doświadczenia, wniosków wynikających z przeżytych zdarzeń (czasem mogą być nawet efektem ewentualnych podpowiedzi intuicji),

- swoją drogę musimy przejść sami - nikt za nas jej nie przejdzie,

- zaufane osoby mogą nam tylko służyć podpowiedziami, jak dotrzeć (z ich punktu widzenia) do obranego przez nas celu.

 

 Myśli do przeanalizowania:

"Związek dwojga ludzi powinien się opierać na zaufaniu, w przeciwnym razie nie miałby żadnego sensu." (Maria Nurowska)

"Zaufanie to bardzo delikatna sprawa, raz stracone, jest właściwie nie do odzyskania." (Roberto Santiago)

"Nie może być przyjaźni bez zaufania, a zaufania bez spójności wewnętrznej." (Samuel Johson)

"Zaufanie do siebie, to jeden z największych życiowych kapitałów: ufam sobie, dam radę." (Jacek Walkiewicz)

 

"Porządkowanie świata - zdrowie"

 Marcin Brykczyński "Na zdrowie"

Gdy zapada ktoś na zdrowiu,

Lekarz czeka w pogotowiu.

Każdy się od niego dowie,

Jak żyć, żeby tryskać zdrowiem

I od stóp po czubek głowy

Być bez przerwy jak rydz zdrowym.

Rydz być może na to powie,

Że wybiera końskie zdrowie.

Koń pomyśli sobie chyba,

Że chce zdrowy być jak ryba.

Za to ryba, nim ją złowię,

Może mieć żelazne zdrowie ...

Dość już tu o zdrowiu mowy,

Ale żeby tak być zdrowym,

Warto zdrowie wciąż mieć w głowie,

Bo to może wyjść na zdrowie.

 

Co można powiedzieć o zdrowiu w czasie pandemii COVID-19?  Dawno takiej zarazy nie było.Obecna pokazuje swoją podstępność, grozę, w wielu wypadkach bezsilność medycyny w ratowaniu ludzkiego życia i dużą śmiertelność .

Medyczne ustalenia w kwestii zapobiegania rozprzestrzenianiu się COVID-19 brzmią:

• Utrzymywać bezpieczną odległość od innych osób (co najmniej 1 m) nawet jeśli nie wydają się chore.
• Nosić maskę poza domem, szczególnie w pomieszczeniach, lub gdy zachowanie dystansu nie jest możliwe.
• Starać się przebywać w otwartych, dobrze wentylowanych pomieszczeniach, unikać zamkniętych przestrzeni. Często wietrzyć pomieszczenia.
  
• Często myć ręce. Używać wody z mydłem lub środków dezynfekujących na bazie alkoholu.
• Zaszczepić się.
• W przypadku kaszlu lub kichania zakrywać usta chusteczką.
• W sytuacji gorączki, kaszlu, trudności z oddychaniem, złego samopoczucia zostać w domu, telefonicznie skontaktować się z lekarzem i umówić się na wizytę.

W związku z masowym rozprzestrzenianiem się wariantu Omikron, oczekuję od rządu decyzji o obowiązkowych szczepieniach ludzi od 18-tego roku życia. Szczepienia to osiągnięcia nauki, które na (przestrzeni lat) przyczyniły się do wyeliminowania wielu groźnych chorób. Czy się doczekam? Wątpliwe. Rząd chce się "podobać" tzw. antyszczepionkowcom i zachowuje się mało zdecydowanie w kwestii walki z COVID-em. Okazuje się, że walka z zarazą to sprawa polityczna!

Podczas pandemii obywatele powinni ufać rządowi i ekspertom.  Bez zaufania trudno koordynować działania (dokonywać decyzji w kwestii poziomu przymusu). Bez zaufania obywatele nie chcą współpracować, a tylko razem, jednym frontem, wspólnymi siłami można zminimalizować skutki pandemii.

 Myśli do przeanalizowania:

"Zdrowie i zdrowy rozsądek to dwa z największych błogosławieństw życia." (Publilius Syrus)

"Lepiej zapobiegać niż leczyć." (Desiderius Erazmus)

"Lekarze nie zapewnią ci zdrowia. Dietetycy nie sprawią, że będziesz szczupły. Nauczyciele nie uczynią cię mądrym. Guru nie uspokoją cię. Ostatecznie musisz wziąć na siebie odpowiedzialność. Ratuj siebie." (Naval Ravikant) 

 

"Porządkowanie świata - wiatr"

 Krzysztof Karasek "Książka i wiatr"

Wiatr z pustyni,

wiatr, który smagał twarze mędrców

i świętych, odnalazł się nagle

w środku miasta.

Wiatr jest analfabetą,

udaje, że czyta strony książki.

Ale pomyliłby się kto by sądził,

że cokolwiek rozumie.

On tylko przewraca kartki.

 

Obserwatorzy przyrody starają się przewidzieć pogodę na podstawie obserwacji wiatru. I tak:

- zwiększenie siły wiatru wieczorem zwiastuje pogorszenia pogody,

- gdy wiatr zaczyna wiać z różnych kierunków można przypuszczać, że wkrótce wystąpią opady,

- jeśli wiatr podczas brzydkiej pogody cały czas wieje z zachodu, oznacza to utrzymanie się przez dłuższy czas niekorzystnej aury,

- gdy siła wiatru wzrasta podczas opadów, oznacza to zanikanie deszczu,

- gdy wieje wschodni wiatr to znak, że będzie dobra pogoda.

Wiatr nie jest mile widzianym gościem. Osoby cierpiące na depresję wyjątkowo źle znoszą pogodę wietrzną. Powoduje ona: nerwowość, zaburzenia snu, wewnętrzny niepokój, wybuchowość, irytację, skłonność do awantur, a nawet skłonność do wykroczeń drogowych.

Wiatr rzeźbi krajobraz i zmienia otoczenie:

- niszczy skały i uprawy rolnicze,

- przenosi pyły z miejsca na miejsce,

- żłobi ciekawe formy geometryczne (zachwycające oko) z materiału pylistego; twarde skały gładzi, poleruje, szlifuje,

- tworzy piaszczyste wzniesienia - wyspy,

- osusza glebę, napędza elektrownie wiatrowe,

- w obszarze miejskim rozwiewa piach z dróg i chodników; rozwiewa śmiecie ze składowisk - powoduje wrażenie ogólnego bałaganu,

- łamie drzewa, łamie gałęzie, niszczy dachy, budynki,

- strąca rzeczy z balkonów; jest zagrożeniem dla bezpieczeństwa ludzi i zwierząt w każdym miejscu.

 Słowa opisujące wiatr: jest, szepcze, szemrze, głaszcze, gładzi, rozwiewa, podwiewa, zamiata, szybuje, gra,  huczy, smaga, szeleści, suszy, chłodzi, poleruje, tworzy przeciągi i cugi, utrudnia, uniemożliwia, roznieca, denerwuje, niepokoi, rozprasza, świszcze, gwiżdże, jest huraganowy, zrywa parasole i dachy, jest ciepły, fenowy, zimny, mroźny, (...)

Przenośnie z wiatrem: wieje w oczy; wiatr zmiany; sprzyjający wiatr, (...)

Obserwując świat, chodzi o to, by umieć kojarzyć zdarzenia i fakty, oraz w rzeczach zwykłych dostrzegać  rzeczy niezwykłe. Umiejętności te pomagają częściej zachwycać się tym, co dzieje się blisko nas.

Myśli warte przeanalizowania:

"Kto sieje wiatr, ten zbiera burzę." (Heidi Hasseumiiler)

"Prawda potrafi być wolniejsza od ślimaka, kłamstwa zaś mkną na skrzydłach wiatru." (Cherie Priest)

"Wiatry przypadku są często wiatrami przeznaczenia." (Mary Jo Putney)

"Żaden wiatr nie sprzyja temu, kto nie ma wyznaczonego portu." (Michel de Montaigne)

"Kiedy wszystko zdaje się działać przeciwko tobie, pamiętaj, że samolot startuje pod wiatr, nie z wiatrem." (Henry Ford)