"Żyć, i dać żyć innym"

Roman Brandstaetter "Życie..."

Życie nie jest ani bajką,
ani przelotnym uśmiechem.
To co teraz Ty uczynisz,
w przyszłości odezwie się echem.
Życie to nie fragment powieści,
Życie to nie piękna ballada.
Życie to utwór, który w swej treści,
przepiękne cechy posiada.

Często słyszymy tytułowe powiedzenie: "Żyj i daj żyć innym". Przeanalizujmy jego przesłanie.
Powszechna Deklaracja Praw Człowieka głosi: "Wszyscy ludzie rodzą się wolni i równi w swej godności i w swych prawach. Są oni obdarzeni rozumem i sumieniem i powinni postępować wobec innych w duchu braterstwa. Prawa człowieka przysługują każdej osobie (...). Wynikają z godności osobowej człowieka."
Jednym tchem wymieniamy nasze prawa zawarte w Deklaracji: prawo do życia, do wolności, do wyznania, do prywatności, do własności, do edukacji, do emerytury, do pracy, do urlopu, do życia w pokoju, do życia w demokracji, do życia w czystym środowisku (...). Zagwarantowane dokumentem - pozwalają nam bezpiecznie czuć się w społeczeństwie i mieć ochronę w sytuacjach jakichkolwiek życiowych zagrożeń.
Nie możemy myśleć, że prawa dotyczą tylko nas (co się, niestety, często zdarza), bo one dotyczą także - naszych sąsiadów, współpracowników, ludzi spotykanych na ulicy, bezrobotnych i bezdomnych. Wszystkich ludzi - niezależnie od statusu społecznego i materialnego. Samokrytycyzm, wiedza, emocje, umiar i takt nakazują nam więc patrzeć na każdego człowieka z empatią, troską, szacunkiem - i - nie "wchodzić nikomu w drogę". W praktyce oznacza to, że należy żyć własnym życiem, na miarę własnego intelektu, możliwości i doświadczenia; nie robić niczego kosztem innych - często słabszych, a więc wystrzegać się zachowań - ogólnie uznawanych - za naganne. A do takich zaliczymy:
- mowę nienawiści,
- dzielenie ludzi,
- sianie zamętu,
- psucie komuś krwi,
- ośmieszanie,
- wywieranie presji,
- narzucanie własnych poglądów,
- wtrącanie się w nieswoje sprawy,
- rozpychanie się łokciami,
- osiąganie celów "po trupach",
- bycie perfidnym,
- bycie bezwzględnym,
- bycie człowiekiem bez skrupułów.

Powiedzenie: "Żyj, i daj żyć innym" wynika z racjonalizmu światopoglądowego, który ceni sobie wiedzę, dobrze sprawdzone informacje, teorie naukowe, ale dostrzega też emocje, uczucia i chęci - które uważa za dopełnienie intelektu i ważną część ludzkiej natury. Racjonalista respektuje zawsze prawa człowieka , a w sytuacji stwierdzenia ich nieprzestrzegania zajmuje stanowisko: "brak tolerancji dla nietolerancji".
Bądźmy więc racjonalistami. Wystrzegajmy się zachowań niegodnych człowieka rozumu i człowieka emocjonalnie zrównoważonego. Pamiętajmy, że nie słowa, ale czyny nas najdoskonalej definiują.