"Porządkowanie świata - fenologiczne pory roku"

Maria Pawlikowska-Jasnorzewska "Ogród"

Gdy wiosna zaświta,
jest w ogrodzie raz ciemniej, raz jaśniej.
Wciąż coś zakwita, przekwita.
Wczoraj kwitło moje serce. Dziś jaśmin.

 Pory roku wyznacza pogoda, która ciągle się zmienia. Podstawą wyróżniania pór roku jest:
- temperatura powietrza (klimatyczne pory roku),
- położenie Ziemi względem Słońca podczas obiegowego ruchu naszej planety (astronomiczne,  kalendarzowe pory roku).
Wyróżniamy - astronomiczne, kalendarzowe - cztery pory roku, które rozpoczynają się:
- 21 marca - wiosna (równonoc wiosenna),
- 22 czerwca - lato (przesilenie letnie - słońce góruje w zenicie na Zwrotniku Raka),
- 23 września - jesień (równonoc jesienna),
- 22 grudnia - zima (przesilenie zimowe - słońce góruje w zenicie na Zwrotniku Koziorożca).

Zależnościami pomiędzy porami roku i zmianami zachodzącymi w przyrodzie zajmuje się dziedzina nauki zwana fenologią.
W naszej szerokości geograficznej wyróżnia się 8 fenologicznych pór roku: przedwiośnie, pierwiośnie, wiosna, wczesne lato, lato, wczesna jesień, jesień, zima.
- Przedwiośnie, zaranie wiosny (II,III, I poł. IV), średnia temp. powyżej +5 st.C, kwitnie: leszczyna pospolita, olsza czarna, śnieżyczka, przebiśniegi,  krokusy wiosenne, zawilce gajowe, przylaszczki, wawrzynek wilczełyko, podbiał, knieć błotna.
- Pierwiośnie, wczesna wiosna (II poł. IV - II poł. V), średnia temp. powyżej +10 st.C, kwitnie: pierwiosnek lekarski, fiołek polny, przetacznik, rzeżucha łąkowa, czeremcha zwyczajna, buk zwyczajny, kasztanowiec zwyczajny, porzeczka czerwona, jabłoń, grusza, wiśnia.
- Wiosna, pełnia wiosny (II poł. V - VI), średnia temp. +15 st.C, eksplozja wegetacji, kwitną: kasztanowiec zwyczajny, lilak pospolity, jarząb pospolity, żarnowiec miotlasty, żyto zwyczajne, chaber bławatek, firletka poszarpana.
- Lato, wczesne lato (VII), średnia temp. więcej niż +15 st.C; soczysta zieleń liści, kwitnie: robinia akacjowa, liguster pospolity, dziurawiec zwyczajny, poziomka pospolita.
- Lato, pełne lato (I.poł VIII), średnia temp. więcej niż +15 st.C, kwitnie: lipa drobnolistna.
- Lato, późne lato (II poł.VIII -I poł.IX), średnia temp. +15 st.C; żniwa zbożowe, zbiór wczesnych odmian jabłek, gruszek oraz malin, jeżyn.
- Jesień, wczesna jesień (II. poł.IX), średnia temp. +15, +10 st.C, dojrzewają owoce; siew żyta ozimego.
- Jesień, jesień właściwa (X), średnia temp. +10, +5 st.C, kwitnie zimowit jesienny; żółkną i opadają liście drzew.
- Jesień, późna jesień (XI, XII), średnia temp. +5 st.C, cd. opadania liści z drzew, jesienna szaruga.
- Zima (II poł. XII - II), średnia temp. w okolicy 0 st.C, zamiera wegetacja, ziemia trwale zamarznięta.

Przyroda funkcjonuje w systemie uporządkowanym i rozpisanym w czasie. Człowiek jako nieodłączny jej element, musi respektować prawa i prawidłowości Natury. Tylko współpraca człowieka z przyrodą może przysłużyć się powstawaniu dobrostanu na Ziemi!

Cytaty do przeanalizowania:
"Musisz wziąć odpowiedzialność za siebie. Nie możesz zmienić okoliczności, pór roku, albo tego, skąd wieje wiatr, ale możesz zmienić siebie. To jest coś, na co masz wpływ." (Jim Rohn)
"Nagle okropnie błysnęło (...) Bóg zrobił mi zdjęcie. (Stephen King)
"O najważniejszych sprawach najtrudniej opowiedzieć, ponieważ słowa pomniejszają je. Trudno sprawić, aby obcy zaczęli cenić to, co jest dla ciebie najważniejsze." (Stephen King)