"Porządkowanie świata - żywioły"

Halina Poświatowska ***(pośrodku morza mieszka wiatr)

pośrodku morza mieszka wiatr
i Conrad
który jest Neptunem
po wodotryskach pian chodzi
z rozwianą srebrną brodą

głodnymi ustami wody
pieści
ziemi spękaną skórę

więc drżąca podbiega blisko

do rąk chłodnych
przyciska włosy
mokre

a wtedy morze wszystkimi muszlami śpiewa i 
fosforyzujące w mroku ryby tańczą

Planetą rządzą cztery korzenie wszystkich rzeczy: ogień, powietrze, woda, ziemia. Są to najpotężniejsze, życiodajne siły wszechświata, które posiadają równocześnie moc tworzenia i niszczenia.

Ziemia jest fundamentem żywiołów. Jest źródłem bogactw mineralnych i produktywną fabryką żywności dla wszystkich organizmów żywych. Jest substancją stabilną niezbędną do budowania rzeczy trwałych. Jest miejscem życia i rozwoju człowieka. Opisują ją słowa: ciężkość, twardość, solidność, jasność, powolność.
Woda jest składnikiem wszystkich organizmów żywych i uczestnikiem wszystkich procesów życiowych. Nieustannie krąży w przyrodzie; jej całkowita ilość nie ulega zmianie. Organizmy posiadają odpowiednie mechanizmy regulujące własną gospodarkę wodną. Jest substancją niestabilną, opisywaną słowami: płynność, miękkość, kleistość, powolność, oleistość.
Powietrze jest mieszaniną gazów atmosfery ziemskiej (azot, tlen, gazy szlachetne, i inne). Ludzie i zwierzęta w procesie oddychania pobierają z powietrza tlen i wydalają dwutlenek węgla. Rośliny pochłaniają dwutlenek węgla i wydalają do atmosfery tlen (fotosynteza). Zachowywana jest równowaga obiegu gazów w przyrodzie. Powietrze jest dynamiczną i mobilna formą materii opisywaną słowami: chłód, suchość, delikatność, lekkość, subtelność.
Ogień dostarcza energii, zapewnia ciepło, emituje światło, służy procesom produkcyjnym. Posiada zdolność przetwarzania substancji; oczyszcza ziemię z materii zużytej, zbędnej, niepotrzebnej. Opisywany jest słowami: gorąco, ostrość, suchość, subtelność, lekkość, przejrzystość.

Co myślimy o żywiołach? Na ile porządkują nasze myślenie o świecie i życiu?
- mają moc tworzenia i destrukcji,
- są potężną energią obecną we wszechświecie,
- dobrze, gdy te potężne siły pozostają w równowadze,
- piękno żywiołów zależy od okoliczności, w jakich mamy z nimi do czynienia,
- bezustannie podlegamy żywiołom: są dla nas zarówno życiodajną siłą, jak i ogromnym zagrożeniem,
- dostrzegamy wszechobecne poczucie więzi ludzi i istot żywych z żywiołami i Naturą,
- są przedmiotem poznania zmysłowego i umysłowego,
- boimy się ich niszczących skutków,
- przeraża nas nasza bezsilność wobec żywiołów, gdy te pokazują swoje "prawdziwe oblicze",
- żywioły uczą refleksji, pokory, szacunku dla praw natury,
- domagają się zgodnego współistnienia wszystkich sił we wszechświecie.

Myśli do przeanalizowania:
"Powietrze nade mną, ziemia pode mną, ogień we mnie, woda wokół mnie..." (Brittainy C. Cherry)
"Początkiem wszechrzeczy jest woda." (Tales z Miletu)
"Złe obyczaje człowieka wykuwa się w brązie, cnoty - zapisuje się na wodzie."(William Shakespeare)
"Nie dawaj wilkowi paść owiec i nie noś ognia w podołku." (przysłowie tuwińskie)
"Poczułem, że piękna nie należy przeżywać, że pięknem należy żyć. Piękno musi być jak powietrze - potrzebne i nieuświadamialne, póki jest." (Melchior Wańkowicz)